Menu
Joan den ostegunean, 2024ko apirilaren 11n, ekodiseinuko eta ekonomia zirkularreko tresnak partekatzeko tailer bat antolatu genuen. Hausnarketa bat: zirkulartasuna funtsezkoa da planetaren etorkizunerako, baina baita gure enpresa ehunaren etorkizunerako ere. Zenbateraino jabetzen dira gure enpresak horretaz? Eta, garrantzitsuagoa dena: zenbateraino jabetzen gara gutako bakoitza?
Tailerra Marta Bariain Echanizek, ekipoen bideratzaileak dinamizatu zuen eta dinamikoa eta inspiratzailea izan zen. Aurkezpenen ostean, hirunaka bildu ginen, “gaur hemen egoteko dudan motibazioa” edo “diseinatzaile gisa zer da gustokoen dudana” bezalako ideia batzuei buruz hitz egiteko.
Orekatu
Ondoren, Carlos San Josék, Circular Design Factory-ren sortzaileak, zirkulartasunari buruzko ikuspegia eskaini zuen, eta, besteak beste, hatz markaren kalkulagailua eta bederatzi “erreen” garrantzia nabarmendu zituen: errefusatzea, berriz diseinatzea, murriztea, berrerabiltzea, konpontzea, zaharberritzea, birmanufakturatzea, berregokitzea eta birziklatzea. Produktuen bizi zikloa ulertzeko eta ingurumen estrategiak sektore eta proiektu espezifiko bakoitzera egokitzeko beharra nabarmendu zituen. Eskuzabaltasunez partekatu zigun “Ingurumena hobetzeko estrategiak” tresna, berak ekodiagnostikorako garatutakoa.
«In-company» diseinua testuinguruan jarrita, Carlosek negozio eredu bakoitzaren aldatzeko gaitasuna ebaluatzearen garrantzia azpimarratu zuen, bereziki enpresek beren produktuen bizi ziklo osoa kontrolatzen ez duten inguruneetan. Helburuak eta prozesuaren zein etapatan jardun dezakegun zehaztea proposatu zuen. Konponketarako, birmanufakturarako, berrerabilerarako, birziklapenerako eta e-commercerako ekodiseinuari buruz ari gara. Ezarritako hobekuntzen eragina neurtzeko beharra nabarmendu zuen.
Diseinuaren hasierako faseetatik, ingurumen inpaktuari buruzko datuak integratzearen garrantzia nabarmendu zuen. Greenwashingi buruz eta benetako informazioa lortzeko zailtasunaz ohartarazi zuen eta enpresa handietan ingurumen kontzientzia handiagoa izateko bilakaera aipatu zuen. Azkenik, ekodiseinuaren garrantzi historikoa ekarri zuen gogora 1970eko hamarkadatik, Dieter Rams bezalako diseinatzaileen lanak adibide gisa erabiliz.
Lerro soziometrikoak
Carlosek partekatutako ezagutzan oinarrituta, “lerro soziometrikoak” dinamika erabili genuen gure enpresetako produktuen eta prozesuen zirkulartasuna aztertzeko. Gogoeta esanguratsuak sortu ziren birziklatutako materialak erabiltzearen bideragarritasunari buruz, produktuen iraunkortasunari buruz eta horiek konpontzeko, berrerabiltzeko eta birziklatzeko potentzialari buruz. Birziklatutako lehengaien erabilera esploratzearen garrantziaz hitz egin zen. Baita objektuen bizitza erabilgarria murrizten duen moda azkarrari aurre egiteko beharraz. Gipuzkoan sagardo botilen berrerabilpena jarraitu beharreko eredu gisa nabarmendu zen, baita zenbait produktu birziklatzearen potentzialaz ere. Hondakinak kudeatzeko sistemetan oraindik hobetzeko tarte handia dagoela, bereziki industrian, gehitu zuen. Altzari berrerabilgarrien diseinua joera berria aipatu zen. Eta adibide gisa melaminaren kasua, ehuneko txiki batean agertzen den osagai ez birziklagarri edo konpostagarria, altzari osoa birziklatzea ezinezkoa bihurtzen duena.
Greenwashing
Eneko Muruzabalek, BILIBIN Zirkularreko aholkulari liderrak, iraunkortasuna lortzeko produktu iraunkorrak eta konpongarriak diseinatu behar direla esan zuen. Birziklatzea estrategiarik txarrena da, ahalegin eta baliabide gehiago behar direlako. Gaineratu zuenez, ez dago produktu iraunkorrik, ekosistema industrial baten euskarria behar duten sistema iraunkorrak baizik.
Greenwashing horrela definitu zuen: enpresa edo erakundeek erabiltzen duten publizitate estrategia engainagarria edo anbiguoa, ingurumenarekiko begirunetsu gisa aurkezteko, hala ez direnean. Zenbait jardunbide dokumentatu zituen, hala nola baieztapen edo konparazio anbiguoak eta frogarik gabeak erabiltzea, onurak puztea, informazioa ez ematea, ingurumena errespetatzen ez duten produktuak ezkutatzen dituzten azaleko ekimenak edo hirugarrenen babesa edo nolabaiteko ziurtagiria iradokitzen duten etiketak erabiltzea. Adibide batzuk aipatu zituen, hala nola arropa marka jasangarri bat edo Europako airelinea garbiena, probarik ezean kanpainak erretiratu behar izan zituztenak. Zalantzan jarri zuen enpresa batzuen zintzotasuna, beren produktuen CO2 isurketarik ezaz hitz egiten baitute, beren isuriak konpentsatzen dituztelako zuhaitzak landatuz.
Lurralde batzuetako lege neurriak aurkeztu zituen, hala nola Erresuma Batuan erregai fosilen publizitatea debekatzen dutenak. Amaitzeko, erregulazio zorrotzago baten alde hitz egin zuen greenwashing-ari aurre egiteko eta enpresa praktika jasangarriak sustatzeko. Ingurumen baieztapenetan iraunkortasuna, zintzotasuna eta gardentasuna sustatzeko beharra nabarmendu zuen.
Hausnarketa eta ondorioak
Hurrengo dinamikan, Martak “betaurreko berde ikusezinak eta erabat jasangarriak eta zirkularrak” eman zizkigun, gure sektorean eta enpresan greenwashinga identifikatzeko balio izan zigutenak. Ideia batzuk: sektore batzuetan salmentek dena justifikatzen dute eta iraunkortasuna ez da benetako ekarpena. Ahalegin kontzienterik gabe, betidanik iraunkorrak eta konpongarriak izan diren produktuak nabarmendu ziren eta beste alde batetik produktuen garapenean alderdi ekonomikoak lehenesten direla iraunkortasunaren aurretik.
Iraunkortasunari buruz hausnartu ondoren, taldeka bildu ginen, gure enpresaren edo sektorearen jasangarritasunean hobekuntzak asmatzeko. Horretarako, Carlos San Joseren “Ingurumena hobetzeko estrategiak” tresna erabili genuen.
Joan aurretik, jende askok bere sentsazioak adierazi zituen. Orokorrean, ekaitza izan arren, baikor izateko arrazoi asko daude. Marta Bariain eta Benicio Aguerrea, EIDEko koordinatzaile gerenteak, eskerrak eman eta hurrengo ekitaldi baten berri eman zuten. Ez galdu!
Esteka batzuk